गत बैशाख ३० गते देशभर ७५१ स्थानिय निकायमा एकैसाथ निर्वाचन भयो । यतिबेला सबै स्थानिय निकायमा प्राप्त बजेट अनुसारको नीति तथा कार्यक्रम घोषणा हुने क्रममा रहेको छ । यसैक्रममा देशको सीमामा रहेको पर्सा जिल्लाको ठोरी गाउँपालीकाका अध्यक्ष लाल बहादुर श्रेष्ठसँग दृष्टी सञ्चारका लागि दिनेश लोहनीले सम्रग योजनामा केन्द्रित रहेर कुराकानी गरेका छन ।

१ स्थानिय निकायको चुनावमा तपाईले कसरी जित हासिल गर्नुभयो, तपाईको प्रतिसपर्धी बलियो थिएनान वा गठबन्धन नभएर या त तपाईको काम गर्ने विश्वास देखेर?

जनताले मेरो बारेमा थाहा नभएको हैन पहिलानै जानकारी पाएको थियो । म २०४९ र २०५४ सालमा तत्कालीन गाविस अध्यक्ष भएर जनतालाइ काम गरेर देखाइसकेको छु । विचमा १४/१५ बर्ष चुनाव हुन सकेन चुनाव नभएपनि म जनताको विचमा रहेर जनताको हरेक काम गरिरहेको मान्छे हो । पटक-पटक मलाई मात्र जितायो एकचोटी नयाँ युवालाई जिताएर हेरौँ भनेर २०७४ सालको चुनावमा मलाइ जनताले पराजित गरे । जनताले जुन आशाले मलाइ पराजित गरे त्यो आशा पुरा भएन । जनता, किसान, व्यापारीहरुले जुन किसीमको सेवा सुविधा र समृद्द गाउँपालिकाको सपना देखेका थिए त्यो सपना नयाँ नेर्तित्व आएपछि प्राप्त गर्न सकेनान । समृद्दि र विकास त हुन सकेनानै आपत विपत्त पर्दापनि नेर्तित्वको कुनै सहभागिता र सहयोग नहुदाँ जनता निराश भए । यसपाली म फरक एजेण्डा र घोषणापत्र लिएर गए । जस्तै कृषी क्षेत्रलाइ सुधार गर्ने हेतुले यहाँको सुख्खा ठाउँमा केहि सिचाँइको प्रयास, खेति लगाइसकेपछि त्यसको संरक्षण र बन्यजन्तुबाट बच्नका लागि मेषजाली, सोलार क्रकिट, तारबार वा अन्य जुनसुकै उपायहरु अपनाएर महिले घोषणापत्र जारी गरेपछि जनताहरु पहिलेभन्दा धेरै जागरुक र हौसला पाएको देखेँ जसले गर्दा मैले विपक्षीलाइ जित्न सफल भए ।

२ ठोरी गाउँपालीकाको सबैजसो भुभाग छिमेकी मुलुक भारतसँग सिमा जोडीएको छ, मुख्य नाका रक्सोलबाट राजश्व छली गरी तपाईको पालिका भित्रका खुल्ला सिमाबाट विशेष गरेर खाद्यानहरु र ठुलो मात्रामा लागुऔषध ओषार-पोषार हुन्छ भन्ने आरोप लाग्ने गर्छ यसका लागि तपाईको कुनै ध्यानआकर्षण भएको छ कि ?

 यो प्रश्नमा शतप्रतिशत सत्यता छैन । त्यति ठुलो मात्रामा सामान तथा लागु—औषध देशभित्र भित्रन्छ भन्ने कुरामा म सहमत छैन । बरु कुरा के हो भने हाम्रो पालिकाभित्र केही प्रयोगकर्ता होलान ? हामीले त्यसको निराकरणका लागी प्रयोगकर्ताको बुवा-आमालाइ भेला गरेर सम्झाएर नियन्त्रणमा ल्याउने योजना छ । त्यति धेरै प्रयोगकर्ता नभएकोले अव सम्झाउदा नमानेमा प्रहरीको प्रयोग गरेर २/४ जनालाइ कडा कार्वाही गर्ने र त्यशपश्चात केहि कम हुने आशा राखेका छौँ । यहाँबाट त्यस्तो ठुलो मात्रामा विक्रीवितरणको लागि ओसार-पोसार हुने कुरा सत्य होईन ।

३ स्थानिय जनताको गुनासो रहेको पालिकाभित्र रहेका सबै बनजङ्गल निकुञ्जले कब्जा गरेर राखेको र सामुदायिक जङ्गल नभएकोले किसानको दैनिकीमा समस्या परेको भन्ने कुरा छ नि ?

यस गाउँपालिका भित्र पर्सा राष्ट्रिय निकुञ्ज र चितवन राष्ट्रिय निकुञ्ज गरी २ वटा निकुञ्जहरु रहेका छन । चितवन राष्ट्रिय निकुञ्ज पर्ने भुभागमा सामुदायिक जङ्गलहरु रहेको र पर्सा राष्ट्रिय निकुञ्ज रहेको ईलाकामा ४ नम्वर वडा बाहेक अन्य वडामा धेर-थोरै सामुदायिक भवन रहेको र हालसम्म ४ नम्वर वडाको वासिन्दाले भारतको जङ्गलबाट घाँस-दाउरा गरिरहेको अवस्था रहेको छ । हामीले २१ औं शताव्दिको यो समयमा दाउरा भन्दा ग्यास चुलो तिरनै जोड गर्न बल गरिरहेको अवस्था रहेको छ । चरन क्षेत्रको अभाव भएकोले मानिसहरुले त्यसको विकल्पमा पशु चौपायहरुलाइ गोठमै बाधेर राख्ने घरको खेतको डिलमा डाले घाँस लगाउने, पराल काटेर खुवाउने गर्न थालेका छन । जुन आधुनिक हो जस्तो लाग्छ तर आजकल पहिलेको जस्तो पशु-पालन पनि हुन छाडेको छ ।

४ कृषी क्षेत्रमा रहेको सिचाँइको समस्याको हल कसरी गर्नुहुन्छ ?

 पहिला कुरा भनेको हामीले यस पालिकाभित्र गरिरहेको खेति प्रणाली पुरानो हो । हामीले परम्परागत रुपमा गर्दै आएको धान, मकै, गहु, कोदोको अन्नवालीहरु लगाउछौँ । त्यसबाट उत्पादन भएको खेति हामीले केहि खान्छौँ र केहि मात्रामा बेच्ने गर्दछौँ । बेचेको पैसाले पुन: बाली लगाउछौँ । जसबाट हामीलाइ खेतिबाट नाफा भएको छैन । यहाँ हामीले सिचाँइको व्यबस्था गर्नपाए आधुनिक किसिमका खेतिहरु फलफुल, माछा पालन, लगाएतका आयमुलक खेति गर्ने योजना गरेका छौँ । हामीले यसका लागि अहिले अध्ययन गरिरहेका छौँ । परम्परागत खेतिलाई कम मात्रामा गर्ने र आयमुलक खेति गर्नेमा हामी अग्रसर छौँ जसका लागि सिचाँइका लागि हरदम प्रयास रहनेछ ।

५ महँगीले जनताको ढाड सेकेको अवस्था छ रोजगारीको अवसर कहिँकतै छैन यस्तो अवस्थामा आफ्नो पालीकाभित्र स-साना उद्योग-धन्दाको विकास गरेर थोरै रोजगारीको अवसर सिर्जना गर्ने कुनै योजना छन कि ?

 असाध्यै राम्रो प्रश्न गर्नुभयो । अध्यक्षको हैसियतले तत्काल यस पालिकाभित्र रहेका उद्योगपतिको भेला राख्दै छु । त्यो भेलाबाट सबै मिलेर कुनै फ्याक्ट्रीहरु खोलेर केहि मात्रामा रोजगारीको अवसर सिर्जना गर्ने, सामुहिक खेति गर्ने, सामुहिक रुपमा तरकारी खेति, भैसीँपालन, वाख्रापालन गर्ने र तत्कालका लागि पशु संकलन र विक्री केन्द्र खोलेर केहि मात्रामा रोजगारी प्रदान गर्ने योजना रहेको छ । अरु थुप्रै योजनाहरु सोच्दै छु ५ वर्षसम्म जनतालाइ स्वरोजगार बनाउने योजना ल्याउने सङ्कल्प रहेको छ ।

६ तपाईको पालिकाभित्र पर्ने निकुञ्ज भित्र मोटरबाटो बनाउन नदिदाँ हुलाकी राजमार्गको अस्तित्व सङ्कट परेको भन्ने गुनासो रहेको छ नि ?

 हुलाकी राजमार्गका लागि म हिजो बच्चादेखि लागिपरेको मान्छे हु । निकुञ्ज भित्र पर्ने बाटोका लागि धेरै प्रयासहरु विफल भएका छन । निकुञ्ले हामीलाइ ठुलो दुख दिएको महशुस भएको छ । ठोरीबाट बवई सम्मको १४ किलोमिटर बाटोको अवस्था नाजुक रहेको छ । यो बाटोको अवस्थाले हाम्रो व्यापार-व्याबसाय देखि हरेक कुरामा विरगञ्जमा निर्भर रहनु परेको छ यदि यो यो बाटोको अवस्था हल भए हामी नारायणघाटसम्म सजिलै जोडिन सक्छौँ । निकुञ्ज भित्रको बाटो बनाउन हामीले ठुला दलका शिर्ष नेताहरु प्रचण्ड, शेर बहादुर देउवा, केपी ओली लगाएतका नेताहरुलाइ भेटेर समस्या सुनायौँ । उहाँहरु सबैले बन नियमावली २०२९ लाइ जबसम्मा परिवर्तन गर्न सकिँदैन तवबम्म केहि गर्न सकिन्न भन्ने जवाफ दिनुभयो । हालसम्मका प्रयासमा केहि न केहि अवधारणा ल्याएर यो समस्या हल गर्ने आश्वासन दिनुभएको छ, हामी यसका लागि प्राय बैठक बसिरहेका छौँ । पछिल्लो समय निकुञ्ज कर्मचारीहरुसंग सकारात्मक कुराहरु भैरहेकोले यो समस्या हल गरेर जनतालाइ लाभ दिन सकिने कुरामा विश्वास रहेको छ ।

७ ठोरी गाउँपालीकाको कार्यालयभित्र स्वास्थ्य शाखा खोलेर काम गरेको देखियो यसबाट जनताहरु लाभान्वित भएका छन त ?

 हामीले आउदो १० गतेको नीति तथा कार्यक्रममा स्वास्थ्य क्षेत्रलाइ समेट्ने हेतुले ७० वर्षभन्दा माथीका बुढाबुढीहरुलाइ निशुल्क उपचार गर्ने छौँ । घर-घरमा स्वास्थ्यकर्मी लगेर ल्याव टेस्ट गरी औषधी प्रदान गर्ने योजना पनि रहेको छ । सबै स्वास्थ्य समस्या बुझ्नका लागि वडा-वडामा गएर विवरण संकलन गर्ने र सेवा गर्नेछौँ । हप्ताको सात दिननै सेवा प्रदान गर्ने व्यबस्था गर्दछौँ । यसभन्दा अगाडि विदाको दिनमा सुविधा नपाउने अवस्था रहेपनि अव हामी स्वास्थ्य शाखा २४ घण्टानै खुल्ला रहने गरी काम गर्दछौँ ।

८ सरकारी स्कुल बन्द भएर नीजि बिद्यालय मात्र सञ्चालन हुने अवस्था छ नि ?

 गाउँपालीका अध्यक्ष पदवहाली गरेको दिन मैले घोषणा गरिसकेको छु । कक्षा १२ सम्म निशुल्क शिक्षा दिने भनेर कुनैपनि बहानामा विद्यार्थीहरुसित पैसा उठाएको थाहा भएमा मैले कार्वाही गर्ने चेतावनी समेत दिएको छु । स्कुललाई चाहिने सबै खाले अनुदान दिने घोषणा गरिसकेको छु । तपाइले हाम्रो स्थानिय तहका विद्यालयहरुलाइ हेर्नुभयो भनेपनि यहाँको अन्यन्त्र ठाउँको जस्तो लथालिङ्ग अवस्थामा रहेको छैन । बाल शिक्षा भनेर केन्द्र सरकारबाट बजेट छुट्टाइएको छ सरकारी तवरबाट कागजमा मात्र सिमित जस्तो यो योजना अभिभावकले पनि त्यति बुझेको पाइन । जसले गर्दा अहिले हामीले प्रत्यक बिद्यालयमा बाल मन्टेश्वरी भनेर घोषणा गरेका छौँ । जसमा खेलौनाहरु खाजाहरु व्यबस्था गरिदिने । बच्चाको सम्पुर्ण खर्च हाम्रो बच्चाको हेरचाह गर्ने जिम्मा हाम्रो तर बच्चा लिन जाने ल्याउने काम अभिभावकको वोर्डिङ्ग स्कुलमा लिन जाने पुर्याउन आउने गरेतापनि स्कुलमा चाँहि लिन जाने र पुर्याउने व्यबस्था नगर्ने गरेको समस्या भएकोले हामीले अहिले वोर्डिङ्गभन्दा स्तरिय मन्टेश्वरीको अवधारणा ल्याएका छौँ । अव स्कुलमा अंग्रेजी विषयमा पढाउने व्यबस्था गर्छौँ । शिक्षकहरुको हकमा कामचोर तथा पढाउन अल्क्षी गर्ने शिक्षकलाइ गाउँपालीभरी सरुवा गरेर सजाय दिने व्यबस्था गर्ने छौँ । हामीले दिएको अनुदानको हामी काम हेर्ने छौँ गुणस्तरिय शिक्षा आजको आवश्यकता भएकोले शिक्षा क्षेत्रमा हुने लापारवाहीमा कोहि कसैलाइ छुट हुने छैन । यसका लागि शैक्षिक नियमावली परिवर्तन गरेर भएपनि हामी कडा रुपले प्रस्तुत हुदै छौँ । प्रत्यक स्कुलको प्रधानध्यापकहरु सम्मेलन गरेर हामीले हाम्रो योजनाबारे जानकारी गराउने छौँ र शिक्षकलाइ शिक्षा लिने र दिने कुरामा कुनै किसिमको लापारवाहि हुन नदिन निर्देशन दिन्छौं ।

९ प्रदेश सरकार र केन्द्र सरकारमा तपाइको पार्टी सत्तामा छैन यसले विकास निर्माणका योजना हात पार्नमा केहि असर गर्छ कि ?

 अवश्यपनि आफ्नो सरकार र अर्काको सरकारमा केहि न केहि फरक त परिहाल्छ नि तरपनि म काम गरेर देखाउँछु र बजेट माग गर्छु मैले काम गरेर देखाएर अनि योजना देखाउँदा बजेट आएन भने जनताले त्यो कुरा बुझ्नेछन मलाइ लाग्छ काम गर्ने मानिसलाइ लाज करले पनि बजेट दिएर काम गर्ने बातावरण मिलाइदिन्छन भन्ने कुरामा म ढुक्क रहेको छु ।

१० भर्खरै सम्पन्न पार्टीको जनप्रतिनिधी प्रशिक्षण कार्यक्रममा के कुरा प्रशिक्षण भयो ?

   पार्टीले हामीलाइ धेरै राम्रो कुराहरुबाट प्रशिक्षित गरायो । ति राम्रा कुराभित्र असाध्यै राम्रो कुरा चाँहि कुनैपनि निर्णय गर्दा ऐनमा टेकेर मात्र काम गर्नु ऐनभन्दा वाहिर गएर निर्णय नगर्नु भन्ने कुरा चाँहि असाध्यै जनमुखी र पारदर्शी हुने र पार्टी जनताको पक्षमा छ भन्ने कुराको सबैभन्दा ठुलो विश्वास रहेको कुरा बुझेको छु ।